12 Lipiec

Alkohol na diecie?

O tym jak wpływa alkohol na dietę opowiada nasz dietetyk Aleksandra Bartusiak

 

Alkohol etylowy, czyli etanol należy do silnie odurzających środków psychoaktywnych, który spożywany w nadmiarze prowadzi do uszkodzenia narządów. Spożycie alkoholu nie wnosi żadnych korzyści dla organizmu (z wyjątkiem działania odkażającego np. rany). Warto zaznaczyć, że zarówno jednorazowe jak i systematyczne spożywanie napojów alkoholowych wiąże się z obecnością zmian chorobotwórczych, a nawet może doprowadzić do śmierci.

Każdy człowiek ma różną podatność na alkohol. Sposób, w jaki alkohol oddziałuje na nasz organizm jest uwarunkowany genetycznie. Także fakt dotyczący tolerancji alkoholu, czyli tzw. posiadanie „słabej” lub „mocnej” głowy jest zależne od dziedziczności.  Należy dodać, że to kobiety są bardziej podatne na działanie alkoholu niż mężczyźni. W porównaniu z mężczyznami po wypiciu tej samej ilości alkoholu, kobiety mają wyższe stężenie alkoholu we krwi, a co za tym idzie większe szkody zdrowotne.

Metabolizm etanolu – czyli co się dzieje z alkoholem, kiedy trafia do organizmu?

Alkohol jest wchłaniany z przewodu pokarmowego i w bardzo krótkim czasie przedostaje  się do wszystkich tkanek naszego organizmu. Etanol nie jest magazynowany przez organizm, jedyną „drogą” zmniejszenia jego zawartości we krwi jest utlenianie. Alkohol jest metabolizowany głównie w wątrobie, gdzie m.in. przez dehydrogenazę alkoholową jest utleniany do acetylaldehydu. Następnie jest w dalszym ciągu utleniany, gdzie w ostatniej fazie jest przekształcany w dwutlenek węgla i wodę. Warto zaznaczyć, że podczas utleniania etanolu następuje wytworzenie nadmiernej ilości związków NADH i acetylaldehydu, które wywołują bardzo dużo niekorzystnych zmian w organizmie.  

Skutki działania alkoholu mogą być przejściowe (np. złe samopoczucie, zgaga, odwodnienie) lub utrwalone (zmiany w składzie ciała, zmiany w układzie hormonalnym, nerwowym). Nadmierne spożycie alkoholu powoduje m.in. stłuszczenie wątroby, hiperlipidemię oraz marskość wątroby. Może powodować uszkodzenie trzustki, mózgu oraz układu krążenia a także występowania licznych nowotworów głównie przełyku, gardła i jamy ustnej oraz wątroby i jelita grubego. Wpływ działania etanolu na organizm zależy przede wszystkim od ilości wypijanego alkoholu, częstotliwości oraz indywidulanej podatności. Chwilę po spożyciu napoju alkoholowego dochodzi do wzrostu glukozy we krwi po czym następuje jego gwałtowne obniżenie, czyli hipoglikemia – szczególnie niebezpieczna dla osób z cukrzycą.

Przyjmowanie leków

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że alkohol może wejść w interakcje z niektórymi lekami. Etanol może oddziaływać na wchłanianie leku, jego dystrybucję w organizmie, metabolizm i wydalanie. 
W niektórych przypadkach dochodzi do wzmocnienia a w niektórych do osłabienia działania leków. Należy bezwzględnie unikać popijania jakichkolwiek leków napojami alkoholowymi oraz nie spożywać alkoholu bezpośrednio przed i po podaniu leku. Tutaj szczególnie muszą uważać osoby przyjmujące m.in. doustne leki przeciwcukrzycowe, insulinę, ibuprofen, nitroglicerynę, paracetamol, warfarynę, leki przeciwdepresyjne, kwas acetylosalicylowy, antybiotyki.

Dieta a alkohol

Spożycie alkoholu nie jest wskazane osobom będącym na diecie redukcyjnej. 1g alkoholu zawiera 7 kcal (gdzie 1g białka/węglowodanów = 4 kcal, 1g tłuszczu = 9 kcal). 

Każde większe odstępstwo od ułożonego indywidualnie planu żywieniowego może zaburzyć efekty w redukcji masy ciała. Dodatkowo zazwyczaj alkohol jest spożywany w towarzystwie słodkich napojów czy soków, co daje jeszcze większą ilość kalorii (najczęściej w formie drinków np. wódka z sokiem).  Alkohol również powoduje zwiększenie apetytu, co wiąże się ze spożywaniem dużej ilości pożywienia. Zatem zbędne kalorie pochodzące z alkoholu i produktów spożywanych wraz z alkoholem mogą prowadzić do odkładania się tkanki tłuszczowej.  

Alkohol a sport

Podobno „sport to zdrowie”. Niestety, wśród sportowców również ma miejsce spożywanie alkoholu. Tu warto dodać, że nawet niewielka dawka alkoholu wiąże się z obniżeniem wydolności fizycznej organizmu, pogorszeniem czynności precyzyjnych, obniżeniem wytrzymałości, upośledzeniem metabolizmu, pogorszeniem kurczliwości mięśni, obniżeniem stężenia glikogenu mięśniowego i wątrobowego, osłabienie pobudliwości mięśnia sercowego. Alkohol również stymuluje odwodnienie organizmu, co jest istotne nie tylko wśród sportowców, ale również u osób nieuprawiających sportów.

Jaki alkohol jest najlepszy?

Jeżeli już mamy zdecydować, jaki alkohol wybrać, warto wybrać czerwone wino. Wiele badań wykazało, że jego spożycie może wykazywać działanie przeciwnowotworowe. Wynika to z dużej zawartości naturalnych flawonoidów – m.in. resweratrol i kwercetyna, które zmniejszają ryzyko zachorowania m.in. na raka piersi. Jednak kluczem w profilaktyce jest umiar i nienadużywanie.  Jeżeli już dojdzie do chęci spożycia alkoholu, należy pamiętać, aby przed wypiciem spożyć posiłek zawierający białka, tłuszcze i węglowodany – nie na czczo! Spożycie alkoholu na czczo prowadzi do znaczne wyższych wartości etanolu we krwi niż po pełnowartościowym posiłku.

 

Bibliografia

Lis K. Wpływ spożywania alkoholu etylowego na wyniki badań laboratoryjnych. Alkoholizm i Narkomania 2009, s. 65-73.

Szymczak A, Niśkiewicz I, Krela-Kaźmierczak I, Linke K. Wpływ alkoholu na wybrane schorzenia przewodu pokarmowego. Nowiny Lekarskie 2009, 79, 3-4, 222-227.

Jarosz M, Dzieniszewski J. Interakcje leków z żywnością i alkoholem. Warszawa 2004, s. 43-48.

Zalega J, Szostak-Węgierek D. Żywienie w profilaktyce nowotworów. Część I. Polifenole roślinne, karotenoidy, błonnik pokarmowy. Probl Hig Epidemiol 2013, 94(1): 41-49.

Pilis W, Michalska I, Pilis A, Pilis A. Wpływ alkoholu na organizm sportowca. Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie 2009, s. 187-206. 

« Powrót do listy aktualności «